Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürü Banu Aslan, deprem bölgesindeki 11 ilde 4 milyon 874 bin 588 bağımsız bölüme karşılık gelen 1 milyon 430 bin 363 binanın incelendiğini açıkladı. Aslan, bugüne kadar afet bölgesi ilan edilen 11 il ve afet bölgesi ilan edilmeyen ama talep gelen 6 ilde de hasar tespit çalışmalarının sürdüğünü söyledi. Çalışmaların hızla devam ettiğini vurgulayan Aslan, '11 ilde toplamda 1 milyon 430 bin 363 bina incelendi. Bunların bağımsız bölüm olarak karşılığı ise 4 milyon 874 bin 588. Bunun içerisinde ticaret, konut, bina bazlı hepsi bulunuyor.' dedi. Aslan, hasar tespitinde yüzde 84 seviyesine ulaşıldığını aktardı. Bölgede 420 bin bağımsız bölüme karşılık 144 bin 595 binanın ağır hasarlı olduğunu belirten Aslan, 'Bunlarla ilgili itiraz süreçleri devam ediyor. Ama genel sayımız bu. Orta hasarlı 34 bin 747 bina tespit ettik. Biten illerimiz var, bir tık geride olan illerimiz var.' diye konuştu. Aslan, çalışmaları 8 bin personelle eş zamanlı olarak sürdürdüklerine işaret ederek, şöyle konuştu: 'Tek bina olarak gördüğünüz bir binaya, yeri geliyor 3 defa gitmek durumunda kalabiliyoruz. Mesela 20 Şubat 6,4'lük Hatay depreminden sonra Samandağ, Antakya ve Defne bölgesini tekrardan incelemek durumunda kaldık. Yaklaşık 43 bin bina ,130 binin üstünde bağımsız bölüme tekabül ediyor. Aslında yapılan denetim 1 milyon 600 binin üzerinde, bina bazlı. Çalışmalarımızı 8 bin personelle titizlikle sürdürüyoruz.' KİLİS'TE BİTTİ, GAZİANTEP'TE SONA YAKLAŞILDI Aslan, Kilis'te çalışmaların tamamının, Gaziantep'in de büyük bir bölümünde çalışmaların tamamlandığını kaydetti. Diğer illerde çalışmaların hızla sürdüğünü anlatan Aslan, 'Bir haftaya yakın bir sürede kesin hasar tespit çalışmalarını 11 ilde tamamlayabileceğimizi öngörüyoruz.' ifadelerini kullandı. ÜÇ AŞAMADA GERÇEKLEŞİYOR Aslan, sahada hasar tespitini inşaat mühendisi ile mimarların yaptığını aktararak, 'Ben sahada makine mühendisi gördüm, elektrik mühendisi gördüm diyorlar. Evet görebilirsiniz çünkü biz farklı cihazlarla da havadan inceleme, bina bazlı inceleme yapıyoruz. Onları da cihaz kullanımında, farklı meslek gruplarındaki arkadaşlarımızı da değerlendirebiliyoruz.' şeklinde konuştu. Hasar tespit çalışmalarının üç aşamada gerçekleştiğini anlatan Aslan, şöyle devam etti: İHA UÇURUYORUZ – Birincisi afetin olduğu ilk anlarda birkaç saat içerisinde özel yazılımlı İHA'lar uçuruyoruz ve afetin etkilediği bölgeyi tespit etmeye çalışıyoruz. Ona göre ekip sayımızı oluşturuyoruz ve karşımızdaki ortamı görmüş oluyoruz. – İkicisi yerine giderek çekiçle hasar tespit çalışması oluyor. Üçüncüsü de çok riskli bölgelerde Hatay'da, Gaziantep'in bir kısmında, Kahramanmaraş'ta, 11 ilimizde devam eden özellikle acil yıkılacak yapıların yakınında ya da enkazların yakınında ayakta olan binaların durumunu incelemek için. Bu, hem orada çalışan insanları korumak hem yapının durumunu tespit etmek. – Bizim yaptığımız hasar tespit, ileride yaşanacak depremlerde bu binanın ne davranış göstereceğinin tespiti değildir. Yaşadığımız bu afetin, bu depremin o binada yaratmış olduğu etkinin tespitidir. 'Bu deprem bu binaya ne yaptı?' sorusuna yanıttır. BİR TANE ÇEKİÇLE ANLAŞILABİLİYOR Hasar tespitinde kolon ve kirişlerin durumunun önemli olduğunu belirten Aslan, şöyle devam etti: – Bizim yaptığımız, depremin binada yaratmış olduğu hasarın tespiti. Onun için burada yapılan tespitte bizim için en önemli enstrüman çekiç. Çekiç ne işe yarıyor, çekiç o çatlağın yapısal bir hasarı, yapısal bir unsura sirayet edip etmediğini görmemize yarıyor. – Yani şurada herhangi bir çatlak, çizik görebilirsiniz, bir iz görebilirsiniz ama bu boyanın üzerindeki bir izdir, sıvanın üzerindeki bir izdir. Biz bu sıvayı, boyayı kazıyarak kolona kirişe sirayet edip etmediğine bakıyoruz. 'Ya bir tane çekiçle mi anlıyorsunuz?'… Evet bir tane çekiçle anlaşılabiliyor. Deprem bölgesindeki bitirilmemiş, tamamlanmamış anlamına gelen natamam yapıların da incelediğini vurgulayan Aslan, bu çalışmaların doktora ve üst düzeyde inşaat mühendisliği eğitimi almış kişilerce yapıldığını kaydetti. Birçok üniversiteden doçent, profesör düzeyinde akademisyenlerin sahada çalıştıklarını bildiren Aslan, açıklamalarına şunları söyledi: – Sahada sadece bu işe bakan 184 ekip var. Yani 368 tane doktoralı, doçent, profesör akademisyen natamam yapılara bakıyor. Bu noktada Gaziantep merkez tamamlandı. Diğer bölgelerimizde de iyi gidiyoruz, bir ay gibi bir sürede bunu bitirmeyi hedefliyoruz. Üniversitelerdeki hocalarımızdan ya da doktora ve üstüne sahip kişiler tarafından yapılan incelemede 1386 natamam binanın incelemesi tamamlandı. Burada bu binalardan 1012'si, hasarsız yani birinci kategoride. – 323'ü ise ikinci kategoride, yani ufak bir çatlak var ya da çatlaklar var ama yapısal bir duruma sebep olacak gibi değil. Ancak bunlarla da ilgili tedbir alınmalı. Hocalarımız da bu noktada öneri sunuyor. Diyor ki 'şurada şu çatlak var, bu inşaata burada kılcal düzeyde bile olsa şöyle bir çatlak var ve bunu şu metotta giderin'. Üçüncü kategoride olan 51 tane yapı tespit edildi. SIYIRMA DENEYİ YAPILIYOR – Üçüncü kategori riskli kategoridir. 'Bununla ilgili ileri düzey inceleme, deneysel inceleme başlatılsın' kararıdır. Oradan numuneler alınır, sıyırma deneyleri yapılır, birçok performans analizi yapılır ve buna göre bir güçlendirme projesi çıkar. O projeler yapılmadan bu inşaatların devamına müsaade edilmeyecek. Bu inşaatları yapan vatandaşlarımız da müteahhitlerimiz de bunu bilmelidir.